Najważniejsze informacje, m.in. jak załatwić sprawę w NFZ, gdzie się leczyć.
Zasady ogólne do wszystkich programów profilaktycznych:
W celach organizacyjnych do skorzystania ze świadczeń realizowanych w ramach poszczególnych programów profilaktycznych świadczeniobiorca proszony jest o wcześniejsze zarejestrowanie się do udziału w programie (wykaz podmiotów realizujących poszczególne programy w zakładce poniżej opisu programu).
Celem Programu Badań Przesiewowych jest zmniejszenie liczby zachorowań i zgonów z powodu raka jelita grubego. Rak jelita grubego jest drugim najczęściej występującym nowotworem złośliwym w Polsce – co roku notuje się około 18 000 nowych zachorowań, rozwija się ze zmian łagodnych, tak zwanych polipów. Taka zmiana może rozwijać się kilkanaście lat, dlatego tak ważna jest profilaktyka. Dzięki badaniom profilaktycznym i usuwaniu polipów możliwe jest znaczne obniżenie ryzyka zachorowania. Wcześnie wykryty rak jest również bardzo często wyleczalny. Ani polipy, ani rak we wczesnym stadium zazwyczaj nie powodują objawów.
Istotą bezpłatnej, profilaktycznej kolonoskopii, jest odnalezienie bezobjawowych zmian i o ile to możliwe, ich usunięcie. Kolonoskopia polega na obejrzeniu jelita od środka. Badanie wykonuje się za pomocą miękkiej, giętkiej rurki (kolonoskop) wprowadzanej przez odbyt do oczyszczonego jelita grubego i przesuwanej do ujścia jelita cienkiego.
Wprowadzanie aparatu i badanie jest bezbolesne dla większości osób, może jednak powodować wzdęcie, uczucie parcia i ucisku (badanie wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym (każdy pacjent) lub w znieczuleniu ogólnym – decyduje lekarz).
Badanie wykonuje się w trybie ambulatoryjnym, do udziału w programie nie jest wymagane skierowanie. Do badań profilaktycznej kolonoskopii kwalifikują się osoby: bez objawów klinicznych sugerujących nowotwór jelita grubego, które nie miały wykonanej kolonoskopii w przeciągu ostatnich 10 lat, oraz spełniają kryterium wiekowe:
Kwalifikacja do badania odbywać się będzie na podstawie wypełnionej przez pacjenta ankiety.
Przygotowanie do badania.
Po zakwalifikowaniu do badania należy odpowiednio się przygotować. Najlepiej, jeśli na 3 dni przed badaniem zastosujesz dietę płynną. Możesz pić kawę, herbatę, wodę czy soki, a także jeść zupy – jednak bez warzyw i dodatków. W dniu poprzedzającym badanie możesz zjeść jedynie śniadanie, bez napojów gazowanych i mleka. Po południu (ok. godz. 14.00) powinieneś zacząć przyjmować specjalny preparat do oczyszczenia okrężnicy (preparat jest bezpłatny i wydawany przez podmiot realizujący program, w którym wykonane będzie badanie). Reakcją organizmu będą liczne wypróżnienia. Od tego momentu nie wolno jeść, aż do badania. Obejrzenie jelita grubego wymaga oczyszczenia go z resztek pokarmowych. Dobre przygotowanie jelita poprawia jakość badania, zwiększa komfort pacjenta oraz skraca czas trwania kolonoskopii.
Otrzymanie preparatu oraz szczegóły dotyczące przygotowania do badania do uzgodnienia
ze świadczeniodawcą, u którego pacjent został zakwalifikowany do badania.
Do pobrania:
Lista placówek na Mazowszu wykonujących badania w ramach programu przesiewowego (.xlsx)
Źródło:
PROGRAM PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY
Badania przesiewowe w kierunku wykrywania raka szyjki macicy polegają na wykonywaniu badań cytologicznych wymazów z ujścia zewnętrznego kanału i z tarczy szyjki macicy.
W wyniku przeprowadzenia badania cytologicznego można wykryć zmiany przedrakowe i raka we wczesnym okresie zaawansowania choroby.
Celem realizacji programu jest zmniejszenie wskaźnika umieralności kobiet na raka szyjki macicy do poziomu osiągniętego w przodujących w tym zakresie krajach Unii Europejskiej w szczególności poprzez wykrywanie stanów przedrakowych oraz podniesienie poziomu wiedzy kobiet na temat profilaktyki raka szyjki macicy.
Program profilaktyki raka szyjki macicy adresowany jest do kobiet w wieku 25-59 lat (przy określaniu wieku należy wziąć pod uwagę rok urodzenia), które nie wykonały badania cytologicznego w ciągu ostatnich 3 lat oraz co 12 miesięcy u kobiet obciążonych czynnikami ryzyka: zakażonych wirusem HIV, przyjmujących leki immunosupresyjne, zakażonych HPV - typem wysokiego ryzyka.
Czynniki ryzyka raka szyjki macicy
Badanie cytologiczne w ramach programu profilaktyki raka szyjki macicy można wykonać w każdym gabinecie ginekologiczno-położniczym zakontraktowanym przez NFZ oraz w gabinecie położnej POZ posiadającej uprawnienia do pobierania rozmazów cytologicznych w ramach zawartej umowy z NFZ. Do ginekologa i położnej POZ nie jest wymagane skierowanie. Badanie jest bezpłatne, bezpieczne i bezbolesne, przed przystąpieniem do badania świadczeniobiorca zobowiązany jest wypełnić ankietę dla kobiet objętych programem wczesnego wykrywania raka szyjki macicy.
W przypadku stwierdzenia zmian pacjentka kierowana jest na dalszą diagnostykę do etapu pogłębionej diagnostyki w celu weryfikacji wstępnego rozpoznania. Badanie polega na wykonaniu badania kolposkopowego z celowanym pobraniem wycinków do badania histopatologicznego. W zależności od wyniku lekarz podejmuje decyzję, co do dalszego postępowania diagnostyczno – terapeutycznego (w przypadku zmian nowotworowych skierowanie pacjentki do leczenia poza programem – wystawienie karty DiLO).
Wykaz placówek realizujących etap podstawowy w programie profilaktyki raka szyjki macicy
(Aktualizacja 19.07.2022 r.)
Wykaz placówek realizujących etap diagnostyczny w programie profilaktyki raka szyjki macicy
(Aktualizacja 6.07.2022 r.)
Aktualizacja 4.11.2022 r.)
Panie z określonej grupy wiekowej mogą zgłaszać się z dowodem ubezpieczenia, bez skierowania, do placówki wymienionej w Kontakt dla pacjentek:
MAZOWIECKI ODDZIAŁ WOJEWÓDZKI
NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA
ul. Chałubińskiego 8
00-613 WARSZAWA
tel. 22 456 74 01
PROGRAM PROFILAKTYKI RAKA PIERSI
Celem realizacji programu jest obniżenie wskaźnika umieralności z powodu raka piersi do poziomu osiągniętego w przodujących w tym zakresie krajach Unii Europejskiej oraz podniesienie poziomu wiedzy kobiet na temat profilaktyki raka sutka i wprowadzenie na terenie całego kraju zasad postępowania diagnostycznego.
W badaniach przesiewowych najważniejsze jest wykrycie nowotworu w najwcześniejszym stadium rozwoju. Badaniem umożliwiającym rozpoznanie zmian patologicznych w utkaniu piersi jest mammografia.
Program realizowany jest w trybie ambulatoryjnym i w trybie mobilnym (mammobusy), adresowany jest do kobiet w wieku 50 - 69 lat (przy określeniu wieku należy wziąć pod uwagę rok urodzenia), które nie korzystały z badania mammograficznego w ciągu ostatnich 24 miesięcy oraz co 12 miesięcy u kobiet, u których wystąpił rak piersi wśród członków rodziny (u matki, siostry lub córki) oraz mutacje w obrębie genów BRCA 1 lub/i BRCA.
Badanie mammograficzne jest bezpłatne, nie wymaga skierowania. Przed przystąpieniem do badania świadczeniobiorca zobowiązany jest wypełnić ankietę dla kobiet objętych programem wczesnego wykrywania raka piersi. Kobieta może się zgłosić na badanie sama lub po otrzymaniu zaproszenia. Na badanie należy przynieść zdjęcia mammograficzne z poprzedniego screeningu w celu porównania.
Programem nie mogą być objęte kobiety, u których wcześniej zdiagnozowano w piersi zmiany nowotworowe o charakterze złośliwym.
Badanie mammograficzne obejmuje wykonanie dwóch zdjęć każdej piersi oraz opis badania. Wydanie wyniku powinno nastąpić w ciągu 15 dni roboczych od daty wykonania badania.
W przypadku konieczności wykonania dodatkowych badań, lekarz kieruje pacjentkę do etapu pogłębionej diagnostyki i informuje kobietę, gdzie takie badania są wykonywane.
Etap pogłębionej diagnostyki - wymagane jest skierowanie z etapu podstawowego.
Badanie obejmuje:
1. poradę lekarską: badanie fizykalne, skierowanie na niezbędne badania w ramach realizacji programu, ocenę wyników przeprowadzonych badań i postawienie rozpoznania.
2. wykonanie mammografii uzupełniającej i/lub wykonanie USG piersi; (decyzję o wykonaniu USG piersi podejmuje lekarz, biorąc pod uwagę m.in.: wynik mammografii, wynik badania palpacyjnego, strukturę gruczołu sutkowego, stosowanie hormonalnej terapii zastępczej, konieczność zróżnicowania między guzem litym a torbielą sutka,
3. wykonanie biopsji cienkoigłowej/gruboigłowej pod kontrolą technik obrazowych z badaniem cytologicznym/ histopatologicznym pobranego materiału,
4. podjęcie decyzji dotyczącej dalszego postępowania i potwierdzenie jej wystawieniem skierowania na dalszą diagnostykę lub leczenie.
W celu realizacji programu świadczeniodawca zobowiązany jest do uzyskania od świadczeniobiorcy udokumentowanej zgody, która zapewni możliwość przekazywania w uzasadnionych przypadkach informacji (w szczególności wyników badań, wezwania po odbiór wyników badań) bezpośrednio z systemu informatycznego Narodowego Funduszu Zdrowia lub przez koordynatora programu.
Program profilaktyki raka piersi etap podstawowy w pracowni stacjonarnej
(aktualizacja 4.11.2022 r.)
Program profilaktyki raka piersi etap podstawowy w mobilnych pracowniach mammograficznych
(aktualizacja 10.03.2021 r.)
Program profilaktyki raka piersi etap pogłębionej diagnostyki
(aktualizacja 4.11.2022 r.)
Kontakt dla pacjentek:
MAZOWIECKI ODDZIAŁ WOJEWÓDZKI
NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA
ul. Chałubińskiego 8
00-613 WARSZAWA
tel. 22 456 74 01
Poradnictwo genetyczne wzbogacone współczesnymi możliwościami diagnostyki prenatalnej stanowi podstawowy element profilaktyki wad rozwojowych i innych chorób genetycznych. Określenie ryzyka wystąpienia aberracji chromosomowych i wykrycie wielu wad rozwojowych we wczesnym okresie ciąży pozwala na bezpieczne prowadzenie ciąży i umożliwia podjęcie leczenia już w czasie życia płodowego. Pozwala także rodzicom dziecka przygotować się do natychmiastowego wdrożenia specjalistycznej opieki medycznej po jego urodzeniu
Celem programu jest umożliwienie wczesnej identyfikacji ryzyka wad (testy biochemiczne) i wczesne rozpoznanie wad płodu (USG), zwiększenie dostępności do badań prenatalnych w Polsce oraz doskonalenie systemu organizacyjnego badań prenatalnych w naszym kraju.
Program adresowany jest do kobiet w ciąży, spełniających co najmniej jedno z poniższych kryteriów:
1. wiek powyżej 35 lat (badanie przysługuje kobiecie począwszy bod roku kalendarzowego, w którym kończy 35 lat);
2. wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu lub dziecka;
3. stwierdzenie wystąpienia strukturalnych aberracji chromosomowych u ciężarnej lubu ojca dziecka;
4. stwierdzenie znacznie większego ryzyka urodzenia dziecka dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenetycznie lub wieloczynnikową;
5. stwierdzenie w czasie ciąży nieprawidłowego wyniku badania USG i/lub badań biochemicznych wskazujących na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu.
Do udziału w programie wymagane jest skierowanie zawierające informacje o wskazaniach do objęcia programem, wraz z opisem nieprawidłowości i dołączonymi wynikami badań potwierdzającymi zasadność skierowania do programu, wystawione przez lekarza prowadzącego ciążę.
Świadczenia zdrowotne w poszczególnych etapach realizacji programu.
1. Poradnictwo i badania biochemiczne:
2. Poradnictwo i USG płodu w kierunku wad wrodzonych:
3. Poradnictwo i badania genetyczne:
4. pobranie materiału płodowego do badań genetycznych:
W przypadku, kiedy konieczne jest wykonanie dalszej diagnostyki, niemieszczącej się w ramach programu, należy skierować pacjentkę do ośrodka specjalistycznego realizującego odpowiedni rodzaj świadczeń.
Wykaz świadczeniodawców realizujących program badań prenatalnych
(Aktualizacja 4.11.2022 r.)
PROFILAKTYKA CHORÓB ODTYTONIOWYCH (W TYM POCHP)
Program adresowany jest do osób powyżej 18 r.ż. palących papierosy, w tym - w zakresie diagnostyki POChP - w szczególności do kobiet i mężczyzn pomiędzy 40 a 65 rokiem życia, którzy nie mieli wykonanych badań spirometrycznych w ramach programu profilaktyki POChP w ciągu ostatnich 36 miesięcy, u których nie zdiagnozowano wcześniej, w sposób potwierdzony badaniem spirometrycznym, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, przewlekłego zapalenia oskrzeli lub rozedmy.
W Polsce palenie tytoniu jest szeroko rozpowszechnione i znacząco wpływa na jakość oraz długość życia. Pali ok. 9 milionów dorosłych Polaków. Skala i niekorzystne wzory palenia tytoniu w Polsce doprowadziły do epidemii chorób odtytoniowych i pogorszenia się stanu zdrowia społeczeństwa polskiego. Umieralność na nowotwory płuca, chorobę występującą prawie wyłącznie u palaczy tytoniu, jest w Polsce na jednym z najwyższych poziomów na świecie. Palenie jest odpowiedzialne za ok. 40% przedwczesnych zgonów w populacji mężczyzn, a corocznie z powodu schorzeń odtytoniowych umiera przedwcześnie ok. 50 tys. Polaków. Jednym z najczęściej występujących schorzeń, którego etiologia związana jest bezpośrednio z ekspozycją na dym tytoniowy jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP) - przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedma płuc. Szacuje się, że w Polsce na POCHP choruje 2 miliony osób, co stanowi 5% społeczeństwa. Jej jedynym objawem przez wiele lat jest przewlekły kaszel. POCHP prowadzi do niedotlenienia organizmu, a w niektórych przypadkach nawet do śmierci. Chory traci rezerwy oddechowe trzy razy szybciej niż osoba zdrowa. Każdy palacz papierosów między 40 a 50 rokiem życia powinien sprawdzić, czy jego płuca zachowują zdrowie czy też starzeją się przedwcześnie. Najlepszy sposobem na sprawdzenie rezerw czynnościowych naszych płuc jest badanie spirometryczne. Badanie to jest proste, niebolesne i trwa około 5 minut. Nieprawidłowy wynik spirometrii oznacza potrzebę badania lekarskiego i rozpoczęcia leczenia, dzięki któremu można wrócić do zdrowia. Spirometria pozwala też określić ryzyko zachorowania na raka płuc i zawał serca.
Celem programu jest:
Bezpłatne badania w ramach programu można wykonać w zakładach opieki zdrowotnej, które podpisały z NFZ umowę na realizację programu. Wystarczy zgłosić się osobiście lub umówić na wizytę telefonicznie. Skierowanie nie jest potrzebne. Z badań mogą korzystać wszystkie osoby ubezpieczone w NFZ, które mieszczą się w grupie wiekowej i nie wykonywały badań spirometrycznych w ciągu ostatnich trzech lat.
Program realizowany w dwóch etapach.
I. W ramach etapu podstawowego programu realizowane są kolejno następujące świadczenia:
Poradnictwo antytytoniowe – osoby powyżej 18 r.ż./ diagnostyka i profilaktyka POCHP – osoby pomiędzy 40. a 65. rokiem życia:
1. zapoznanie pacjenta z założeniami programu i zebranie wywiadu dotyczącego palenia tytoniu,
2. wykonanie badań lekarskich i diagnostycznych: badanie przedmiotowe (pomiar masy ciała, wzrostu, ciśnienia tętniczego krwi), badanie fizykalne oraz - w przypadku osób palących papierosy zakwalifikowanych do działań w zakresie profilaktyki POCHP - dodatkowo wykonywane jest badanie spirometryczne u osób w wieku 40. a 65. r.ż. (należy brać pod uwagę rok urodzenia),
3. udzielenie porady lekarskiej: w tym m.in. edukacja dotycząca skutków zdrowotnych palenia tytoniu; porada antynikotynowa z zaplanowaniem terapii odwykowej; prowadzenie terapii odwykowej,
4. w przypadku wykrycia nieprawidłowości kieruje się pacjenta na dalszą diagnostykę.
II. W ramach etapu specjalistycznego dodatkowo wykonuje się:
1. przeprowadzenie testów oceniających poziom uzależnienia od tytoniu,
2. badanie poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu,
3. kontynuacja badań diagnostycznych (spirometria, rtg kl. piersiowej),
4. zaplanowanie schematu leczenia uzależnienia od tytoniu ( w tym: farmakoterapii lub terapii psychologicznej indywidualnej lub grupowej.
(Aktualizacja 15.02.2022 r.)
(Aktualizacja 9.09.2022 r.)
Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność w Polsce z tego powodu należy do najwyższych w Europie.
Program adresowany do osób, będących w danym roku kalendarzowym w 35, 40, 45, 50 oraz 55 roku życia, u których nie została dotychczas rozpoznana choroba układu krążenia i które w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach programu.
Do realizacji Programu Profilaktyki Chorób Układu Krążenia zobowiązany jest każdy lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, który posiada umowę z NFZ lub jest zatrudniony w podmiocie, który taką umowę ma zawartą.
Kryteria kwalifikacji do udzielania świadczeń gwarantowanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia:
Osoby obciążone następującymi czynnikami ryzyka:
znajdujące się na liście pacjentów zadeklarowanych do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, spełniające powyższe kryteria.
Wymagane procedury medyczne:
Świadczenia w ramach programu udzielane są bez skierowania!
Udział w ww. programie ma na celu wczesne wykrycie ewentualnych chorób układu krążenia, a tym samym jak najszybsze podjęcie przez lekarza odpowiedniego leczenia.
Gruźlica jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterię - prątek gruźlicy. Źródłem zakażenia jest najczęściej chory na gruźlicę - prątkujący. Osoba chora na gruźlicę podczas kaszlu, kichania, odkrztuszania / odpluwania / głośnego śmiechu, mówienia, wydala prątki wraz z kropelkami śluzu. Zakażenie drogą powietrzną, zwane także zakażeniem inhalacyjnym (kropelkowym) jest najczęstszym sposobem zakażenia.
Gruźlica klasyfikowana jest jako choroba społeczna, a więc związana z warunkami bytowania: życia (mieszkanie, odżywienie), pracy i wypoczynku. Przyczyną rozwoju choroby u zakażonego, jest osłabienie sił obronnych organizmu. Najczęstszymi czynnikami zewnętrznymi osłabiającymi organizm ludzki są: niedożywienie oraz złe warunki mieszkaniowe.
Do czynników wewnętrznych sprzyjających zachorowaniu na gruźlicę należą:
Kryteria kwalifikacji do udzielania świadczeń gwarantowanych w ramach profilaktyki gruźlicy:
1. Osoby dorosłe, które dokonały wyboru pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, nieposiadające w dotychczasowym wywiadzie rozpoznanej gruźlicy, w tym:
lub
2. Pisemne oświadczenie świadczeniobiorcy, z którego wynika, że w okresie ostatnich 24 miesięcy nie podlegał on badaniu ankietowemu pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej w ramach profilaktyki gruźlicy (także u innych świadczeniodawców).
Wymagane procedury medyczne:
Świadczenia w ramach programu udzielane są bez skierowania!
Warto zwrócić uwagę, że wzrastająca (w niektórych województwach) liczba zachorowań na gruźlicę, wymaga działań w zakresie ograniczenia rozprzestrzeniania się tej choroby. Wczesne wykrycie choroby i natychmiastowe, prawidłowo poprowadzone leczenie chorego sprawia, że już po miesiącu pacjent przestaje być zaraźliwy dla otoczenia.
